Apneu als ziekte

Ademstilstanden tijdens de slaap komen bij veel mensen voor. Daar is niets mis mee als het niet te lang duurt en niet te vaak voorkomt. Het lichaam krijgt te weinig lucht (zuurstof) binnen en reageert met een ‘word wakker’-reflex (arousal) zonder echt wakker te worden. Dit kan gepaard gaan met een luide snurk. Bij mensen met apneu stokt de adem tot wel zestig keer per uur en soms duren de ademstilstanden wel twee minuten.

Vaak gaat aan de apneu een sterk verminderde ademhaling vooraf, de zogenaamde hypopneu. Wanneer u meer dan 15 keer per uur last hebt van een apneu of hypopneu, is er een serieuze indicatie voor de ziekte.

Verschillende soorten apneu
Ademstilstand kan veroorzaakt worden doordat tijdens de slaap de spieren ontspannen. De tong en weke delen in de keel blokkeren dan de ademhaling. We spreken in dit geval van het obstructief slaapapneu syndroom, afgekort osas. Een ademstilstand kan ook ontstaan wanneer uw hersenen te weinig prikkels geven om te ademen. We spreken in dat geval van centraal slaapapneu syndroom, afgekort csas. Osas komt het meeste voor en vaak is er een combinatie van beide vormen.

osas = obstructief slaap apneu syndroom
(blokkering ademweg door verslapping spieren)

csas = centraal slaap apneu syndroom
(ademstop vanuit de hersenen)

Welke kans is er op apneu?
Er zijn naar schatting in Nederland méér dan 1 miljoen ernstige snurkers. Slechts een deel hiervan heeft slaapapneu. Er wordt aangenomen dat er in Nederland tussen zo’n 315.000 mensen zijn met serieus slaapapneu. Maar volgens sommigen kunnen het door de vergrijzing en toenamen van het overgewicht wel 500.000 zijn. Osas komt het meeste voor bij mannen boven de vijftig met overgewicht. Zo’n 55.000 mensen van deze mensen is voor de ziekte onder behandeling bij een specialist. Dat betekent dat er minimaal 250.000 rondlopen met klachten, maar zonder adequate behandeling. Dan kan het van kwaad tot erger gaan.

Apneu moet je tijdig serieus nemen. 
Bij tijdige diagnose en behandeling is normaal functioneren in beroep en gezin onbeperkt mogelijk.

Tot 50 jaar
80% werkt
17% Arbeidsongeschikt

51 – 55 jaar
74% werkt
24% Arbeidsongeschikt

56 – 60 jaar
57% werkt
27% Arbeidsongeschikt
12% VUT/Pensioen

61 – 65 jaar
18% werkt
21% Arbeidsongeschikt
59% VUT/Pensioen

Bron: Tevredenheidsonderzoek ApneuVereniging:
Topklinieken, Diagnoseleveranciers en onbezoldigde behandelaars, februari 2009

Erfelijkheid en fysieke afwijking
Apneu kan erfelijk zijn. Toch openbaren de klachten zich vaak pas op latere leeftijd. Dit kan komen door gewichtstoename en verslapping van de spieren. Mensen met overgewicht hebben vaker last van osas.

Er zijn ook fysieke afwijkingen die de kans op Apneu vergroten. Hoe smaller de overgang van de keelholte naar de bovenste luchtwegen is, hoe meer kans er is op apneu. Denk aan mensen met een korte nek, een grote tong of een naar achter geschoven onderkaak.

Apneu wordt versterkt door slaapmiddelen en kalmeringsmiddelen. Ze zijn van invloed op de ademhaling. Het onrustige slapen door Apneu kan dus niet met slaapmiddelen worden onderdrukt. Het verergert de Apneu juist. Net als alcohol en tabak. Hiermee prikkelt u de ademhalingsorganen en de slijmvliezen zwellen erdoor op. Gebruik van alcohol, met name in de twee uur voor het slapengaan, wordt ontraden.

Slaap is belangrijk
Mensen met apneu komen nooit in een diepe slaap. De reflexen die zij ’s nachts hebben, houden dat tegen. Diepe slaap is belangrijk om uw lichaam weer de nodige energie te geven. Oppervlakkig slapen is daarvoor niet genoeg. Zo kan bij mensen met apneu slaaptekort ontstaan, waardoor ze overdag minder goed kunnen functioneren.

Zuurstof is van levensbelang
Tijdens de ademstilstanden wordt er geen zuurstof aangevoerd in uw lichaam. Dit kan ernstig zijn. Als de periodes tussen de ademstilstanden namelijk niet genoeg zijn om het zuurstofgehalte in het bloed weer op peil te brengen, kunnen verschillende organen in het lichaam aangetast worden. Zo ontstaan er klachten. Per persoon zijn de symptomen anders. Mensen met apneu hebben vaak hoge bloeddruk (hypertensie), hoog cholesterol, hart- en vaatziekten, obesitas en diabetes.

Als de diagnose osas nog niet is gesteld, kunt u bij uiteenlopende medische specialisten terecht komen, zoals cardiologen, neurologen en psychiaters. De behandeling slaat vaak niet aan als niet ook de osas behandeld wordt.

Heb ik apneu?
Het officieel vaststellen van het slaapapneu syndroom is niet gemakkelijk. Voor de officiële diagnose verwijst de huisarts u naar een gespecialiseerd ziekenhuis of slaapcentrum (zie onder diagnose voor slaapcentra bij u in de buurt). Daar gaat een team van verschillende specialisten na of u apneu hebt en in welke mate. Meestal vragen zij u een nacht in de kliniek te slapen om metingen te doen.

Met onderstaande checklist kunt u nagaan of er een indicatie is voor apneu. Kruist u 6 of meer punten aan, dan is de kans groot dat u slaapapneu heeft. Neem dit overzicht mee naar uw huisarts. Het helpt u om geen punten te vergeten.

TIP: Niet alle klachten die ’s nachts voorkomen, zult u zelf opmerken. Vraag daarom eens bij uw partner naar uw slaapgedrag. Heeft u geen partner vraag dan een vriend(in) of familielid eens om u te observeren of neem uzelf op met een videocamera terwijl u slaapt.

Checklist
Heeft u ’s nachts regelmatig of langdurige ademstilstanden en last van :

– zwaar snurken
– ademstilstanden
– ‪wakker schrikken met het gevoel dat je stikt
– ‪verminderde zin in seks en/of impotentie
– ‪nachtzweten
– ‪regelmatig ’s nachts plassen
– droge mond als je wakker wordt

Heeft u overdag last van:

– ochtendhoofdpijn
– grote moeheid *
– zomaar in slaap vallen
– pijn in je gewrichten
– concentratieverlies
– vergeetachtigheid
– beklemmend gevoel op de borst
– stemmingswisselingen
– hoge bloeddruk
– hartklachten